14 APRIL: DE BEVRIJDING VAN ZWOLLE
14 april: De bevrijding van Zwolle
14 april 1945 is de dag dat Zwolle werd bevrijd. Op 5 mei heel Nederland en pas op 15 augustus kwam er een einde aan WOll. Lees hier meer over de bevrijding van Zwolle.
Het hele jaar door zijn er in Zwolle verschillende herdenkingen bij de oorlogsmonumenten. In Zwolle zijn alle oorlogsmonumenten geadopteerd door basisscholen. De scholen organiseren jaarlijks een herdenkingsplechtigheid bij ‘hun’ monument op de datum die aanleiding was voor de oprichting ervan.
Gaandeweg hebben de Zwolse basisscholen die een oorlogsmonument hebben geadopteerd zich bij het platform Herdenkingen en Vieringen Zwolle aangesloten. Dat heeft onder andere geleid tot verhalen van veteranen in de klas en een grote betrokkenheid bij de herdenkingen van de scholen.
In 2020 zijn veel herdenkingen op alternatieve wijze georganiseerd, vanwege de Covid-19 pandemie. Ook de herdenkingen in 2021 kregen een sobere innulling. Voor de herdenkingen en vieringen in 2022 is goede hoop ze als vanouds te kunnen organiseren.
Viering en herdenking 14 april
Aan de bevrijdingsdag van Zwolle op 14 april wordt jaarlijks aandacht besteed met twee herdenkingen door drie basisscholen. Leerlingen van groep 7 en 8 dragen dan eigen gedichten voor, zingen liedjes en maken muziek, waarna bloemen bij het monument worden gelegd.
De Geert Groteschool en Koningin Emmaschool organiseren jaarlijks op of rond 14 april een plechtigheid bij het monument aan het Ter Pelkwijkpark, bijgewoond door de burgemeester.
Monument Ter Pelkwijkpark
Het centrale oorlogsmonument van Zwolle werd in 1950 geplaatst ter nagedachtenis aan alle gevallenen in Zwolle en Zwollerkerspel en in 1987 geadopteerd door de beide basisscholen. Het monument is een ontwerp van beeldhouwer Titus Leeser dat bestaat uit een muur en een mannenfiguur.
Op de muur staat: “Gedenk het leed, maar niet om stil te blijven staan. Gedenk de schande, maar om voort te gaan”. Jaarlijks hangt bij dit monument de Canadese vlag ter nagedachtenis aan onze Canadese bevrijders, in het bijzonder eerste bevrijder en ereburger Leo Major die in 2008 is overleden.
Monument Pilotenlaan
Kinderen van basisschool De Octopus herdenken bij het monument aan de Pilotenlaan de Zwolse bevrijdingsdag. Zij staan in het bijzonder stil bij de vliegers die zich voor onze vrijheid hebben ingezet. De wijkwethouder woont de plechigheid bij.
Het monument dat door De Octopus is geadopteerd, werd onthuld op 14 april 1992 in Schellerbroek. In deze wijk zijn straten vernoemd naar geallieerde piloten die in de Tweede Wereldoorlog boven Zwolle en omgeving zijn omgekomen.
Het monument bestaat uit een roestvrijstalen plaat, in omgekeerde V-vorm gevouwen, waarop de afgebroken propeller van de in Zwolle neergestorte Handley-Page-Hampden ZN-D/AE 123 is bevestigd.
Herdenking 4 mei
Ieder jaar vindt op 4 mei de jaarlijkse Dodenherdenking plaats bij het monument in het Ter Pelkwijkpark voorafgegaan door de Stille Omgang. De Commissaris van de Koning, de burgemeester en enkele wethouders nemen hieraan deel.
Ieder jaar op 4 mei wordt ook in Windesheim een herdenking georganiseerd bij het graf van Luitenant D.J.S. Turner, waarna om 20.00 uur, net al in de rest van Nederland, ruimte is voor herdenken tijdens de 2 minuten stilte. Lees hier het hele verhaal over Luitenant D.J.S. Turner.
VIERING 5 mei
In Park de Wezenlanden vindt ieder jaar op 5 mei het Bevrijdingsfestival Overijssel plaats. De viering begint ’s ochtends bij het hoofdpodium in Park de Wezenlanden met het ontsteken van het bevrijdingsvuur dat atleten van Atletiekvereniging PEC 1910 uit Wageningen hebben opgehaald. Bevrijdingsfestival Overijssel is de organisator. De burgemeester houdt een toespraak en kondigt het openingsconcert aan. Ook de wethouders bezoeken het festival en vragen aandacht voor verschillende projecten.
Het Bevrijdingsfestival is sinds 1991 uitgegroeid van een intiem festival op het Grote Kerkplein, naar een groter festival op de Turfmarkt, tot het huidige grootschalige, maar nog steeds sfeervolle festival in park De Wezenlanden.
Van heinde en verre komen mensen naar Zwolle om de vrijheid te vieren. Het is dan ook één van de grootste en inhoudelijk sterkste bevrijdingsfestivals. In 2020 kon het festival vanwege Covid-19 niet door gaan. Het is nog niet bekend wat de plannen voor 2021 zijn.
Vieringen en herdenking 15 augustus
Bij het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout staat Zwolle ieder jaar op 15 augustus stil bij alle militaire en burgerslachtoffers die zijn omgekomen in Oost-Azië in de periode 1941-1962.
Het Indië- en Nieuw Guinea-monument werd in 2002 opgericht ter nagedachtenis aan de burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië.
Het gaat om slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog tijdens de Japanse bezetting (1941-1945), maar ook om gevallenen tijdens de Bersiap-periode (1945-1949) en de kwestie Nieuw Guinea (1949-1962).
Deze drie periodes in de geschiedenis worden gemarkeerd door de drie onderling verbonden zuilen van het monument. Op 15 augustus kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden.
Overige herdenkingen in Zwolle
Foto: monument/kunstwerk Rozenboom
De herdenking bij het monument/kunstwerk Rozenboom wordt jaarlijks in oktober georganiseerd door Gymnasium Celeanum. Gymnasium Celeanum heeft dit monument geadopteerd. Ieder jaar herdenkt het Gymnasium Celeanum de deportatie van de Zwolse Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Foto: oorlogsmonument aan de Haersterveerweg in Zwolle
In oktober vindt jaarlijks een herdenking plaats bij het oorlogsmonument aan de Haersterveerweg in Zwolle. Het monument is in 1987 geadopteerd door basisscholen De Campherbeek en De Duyvencamp. Het monument werd opgericht ter nagedachtenis aan de zeven inwoners van Zwolle die op 13 oktober 1944 op de schietbaan aan de Schrevenweg (nu Haersterveerweg) werden gefusilleerd als vergelding voor een gepleegde verzetsdaad. Het monument stelt een schietbaan voor met daarop de namen van de zeven Zwollenaren.
Foto: monument Het Engelse Werk
In oktober herdenken we ook bij het monument in Het Engelse Werk. Op 3 oktober 1944 werden op deze plek zes mensen gefusilleerd. In 2001 werd in het park het monument opgericht ter nagedachtenis aan de slachtoffers. De nabijgelegen basisschool De Brug heeft het monument geadopteerd.
Foto: monument Bollebieste
Op 15 december vindt doorgaans de herdenking bombardement Bollebieste plaats. In de Tweede Wereldoorlog werd op 15 december 1944 het zuidelijke deel van de buurt getroffen door bombardementen. Aan de Beukenstraat werden de huizen vernield, en er vielen 5 doden. 75 jaar na dato is daar een de onthulling van een monument voor dit ‘vergeten bombardement. Dat werd op 15 december 2019 onthuld.
> Lees hier meer over de bevrijding van Zwolle.
{loadmoduleid 116}
14 april: De bevrijding van Zwolle
14 april 1945 is de dag dat Zwolle werd bevrijd. Op 5 mei heel Nederland en pas op 15 augustus kwam er een einde aan WOll. Lees hier meer over de bevrijding van Zwolle.
Het hele jaar door zijn er in Zwolle verschillende herdenkingen bij de oorlogsmonumenten. In Zwolle zijn alle oorlogsmonumenten geadopteerd door basisscholen. De scholen organiseren jaarlijks een herdenkingsplechtigheid bij ‘hun’ monument op de datum die aanleiding was voor de oprichting ervan.
Gaandeweg hebben de Zwolse basisscholen die een oorlogsmonument hebben geadopteerd zich bij het platform Herdenkingen en Vieringen Zwolle aangesloten. Dat heeft onder andere geleid tot verhalen van veteranen in de klas en een grote betrokkenheid bij de herdenkingen van de scholen.
In 2020 zijn veel herdenkingen op alternatieve wijze georganiseerd, vanwege de Covid-19 pandemie. Ook de herdenkingen in 2021 kregen een sobere innulling. Voor de herdenkingen en vieringen in 2022 is goede hoop ze als vanouds te kunnen organiseren.
Viering en herdenking 14 april
Aan de bevrijdingsdag van Zwolle op 14 april wordt jaarlijks aandacht besteed met twee herdenkingen door drie basisscholen. Leerlingen van groep 7 en 8 dragen dan eigen gedichten voor, zingen liedjes en maken muziek, waarna bloemen bij het monument worden gelegd.
De Geert Groteschool en Koningin Emmaschool organiseren jaarlijks op of rond 14 april een plechtigheid bij het monument aan het Ter Pelkwijkpark, bijgewoond door de burgemeester.
Monument Ter Pelkwijkpark
Het centrale oorlogsmonument van Zwolle werd in 1950 geplaatst ter nagedachtenis aan alle gevallenen in Zwolle en Zwollerkerspel en in 1987 geadopteerd door de beide basisscholen. Het monument is een ontwerp van beeldhouwer Titus Leeser dat bestaat uit een muur en een mannenfiguur.
Op de muur staat: “Gedenk het leed, maar niet om stil te blijven staan. Gedenk de schande, maar om voort te gaan”. Jaarlijks hangt bij dit monument de Canadese vlag ter nagedachtenis aan onze Canadese bevrijders, in het bijzonder eerste bevrijder en ereburger Leo Major die in 2008 is overleden.
Monument Pilotenlaan
Kinderen van basisschool De Octopus herdenken bij het monument aan de Pilotenlaan de Zwolse bevrijdingsdag. Zij staan in het bijzonder stil bij de vliegers die zich voor onze vrijheid hebben ingezet. De wijkwethouder woont de plechigheid bij.
Het monument dat door De Octopus is geadopteerd, werd onthuld op 14 april 1992 in Schellerbroek. In deze wijk zijn straten vernoemd naar geallieerde piloten die in de Tweede Wereldoorlog boven Zwolle en omgeving zijn omgekomen.
Het monument bestaat uit een roestvrijstalen plaat, in omgekeerde V-vorm gevouwen, waarop de afgebroken propeller van de in Zwolle neergestorte Handley-Page-Hampden ZN-D/AE 123 is bevestigd.
Herdenking 4 mei
Ieder jaar vindt op 4 mei de jaarlijkse Dodenherdenking plaats bij het monument in het Ter Pelkwijkpark voorafgegaan door de Stille Omgang. De Commissaris van de Koning, de burgemeester en enkele wethouders nemen hieraan deel.
Ieder jaar op 4 mei wordt ook in Windesheim een herdenking georganiseerd bij het graf van Luitenant D.J.S. Turner, waarna om 20.00 uur, net al in de rest van Nederland, ruimte is voor herdenken tijdens de 2 minuten stilte. Lees hier het hele verhaal over Luitenant D.J.S. Turner.
VIERING 5 mei
In Park de Wezenlanden vindt ieder jaar op 5 mei het Bevrijdingsfestival Overijssel plaats. De viering begint ’s ochtends bij het hoofdpodium in Park de Wezenlanden met het ontsteken van het bevrijdingsvuur dat atleten van Atletiekvereniging PEC 1910 uit Wageningen hebben opgehaald. Bevrijdingsfestival Overijssel is de organisator. De burgemeester houdt een toespraak en kondigt het openingsconcert aan. Ook de wethouders bezoeken het festival en vragen aandacht voor verschillende projecten.
Het Bevrijdingsfestival is sinds 1991 uitgegroeid van een intiem festival op het Grote Kerkplein, naar een groter festival op de Turfmarkt, tot het huidige grootschalige, maar nog steeds sfeervolle festival in park De Wezenlanden.
Van heinde en verre komen mensen naar Zwolle om de vrijheid te vieren. Het is dan ook één van de grootste en inhoudelijk sterkste bevrijdingsfestivals. In 2020 kon het festival vanwege Covid-19 niet door gaan. Het is nog niet bekend wat de plannen voor 2021 zijn.
Vieringen en herdenking 15 augustus
Bij het Indië- en Nieuw Guinea-monument in Park Eekhout staat Zwolle ieder jaar op 15 augustus stil bij alle militaire en burgerslachtoffers die zijn omgekomen in Oost-Azië in de periode 1941-1962.
Het Indië- en Nieuw Guinea-monument werd in 2002 opgericht ter nagedachtenis aan de burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië.
Het gaat om slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog tijdens de Japanse bezetting (1941-1945), maar ook om gevallenen tijdens de Bersiap-periode (1945-1949) en de kwestie Nieuw Guinea (1949-1962).
Deze drie periodes in de geschiedenis worden gemarkeerd door de drie onderling verbonden zuilen van het monument. Op 15 augustus kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden.
Overige herdenkingen in Zwolle
Foto: monument/kunstwerk Rozenboom
De herdenking bij het monument/kunstwerk Rozenboom wordt jaarlijks in oktober georganiseerd door Gymnasium Celeanum. Gymnasium Celeanum heeft dit monument geadopteerd. Ieder jaar herdenkt het Gymnasium Celeanum de deportatie van de Zwolse Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Foto: oorlogsmonument aan de Haersterveerweg in Zwolle
In oktober vindt jaarlijks een herdenking plaats bij het oorlogsmonument aan de Haersterveerweg in Zwolle. Het monument is in 1987 geadopteerd door basisscholen De Campherbeek en De Duyvencamp. Het monument werd opgericht ter nagedachtenis aan de zeven inwoners van Zwolle die op 13 oktober 1944 op de schietbaan aan de Schrevenweg (nu Haersterveerweg) werden gefusilleerd als vergelding voor een gepleegde verzetsdaad. Het monument stelt een schietbaan voor met daarop de namen van de zeven Zwollenaren.
Foto: monument Het Engelse Werk
In oktober herdenken we ook bij het monument in Het Engelse Werk. Op 3 oktober 1944 werden op deze plek zes mensen gefusilleerd. In 2001 werd in het park het monument opgericht ter nagedachtenis aan de slachtoffers. De nabijgelegen basisschool De Brug heeft het monument geadopteerd.
Foto: monument Bollebieste
Op 15 december vindt doorgaans de herdenking bombardement Bollebieste plaats. In de Tweede Wereldoorlog werd op 15 december 1944 het zuidelijke deel van de buurt getroffen door bombardementen. Aan de Beukenstraat werden de huizen vernield, en er vielen 5 doden. 75 jaar na dato is daar een de onthulling van een monument voor dit ‘vergeten bombardement. Dat werd op 15 december 2019 onthuld.
> Lees hier meer over de bevrijding van Zwolle.
{loadmoduleid 116}