Het verhaal over de bevrijding van Zwolle

Op 13 april 1945 om 22:30 uur bereikten Leo Major en Willy Arsenault de laatste boerderij vóór de buitenwijken van Zwolle. Kort na 23.00 uur stak Leo Major de spoorlijn over en ging een eindje verder naast de weg liggen. Zijn vriend Willy Arsenault probeerde hetzelfde te doen, maar hij maakte een geluid en werd beschoten door de Duitsers. Hij overleed ter plekke. Leo zette zijn woede om in daadkracht en was vastberaden dat hij de stad Zwolle zou bevrijden.

Hij pakte het machinegeweer en de granaten van zijn vriend Willy en vervolgde zijn weg. Bij iedere verdedigingspost bedacht hij een manier om ze doen geloven dat de aanval van binnen uit de stad kwam. Ondertussen zou een grote groep geallieerden het land rond de stad bezetten, zo had zijn kolonel hem beloofd. Dat zou om 1 uur in de  nacht zijn (op 14 april). Leo besloot zeker tot die tijd te wachten.

In Zwolle klopte hij bij verschillende huizen aan, omdat hij de grote kaart van Zwolle die hij had goed wilde bestuderen, maar niemand deed open. Met zijn lapje over zijn oog en camouflagejack kon hij makkelijk een Duitse soldaat zijn. Met geweld drong hij vervolgens een huis binnen en liet direct zien dat hij een Canadees was.

Hij bestudeerde de kaart en ging naar buiten waar hij een vijandelijke stelling herkende. Hij zag soldaten in greppels met machinegeweren, die hij van achteren benaderde. Na 3 granaten en een vuurstoot van het machinegeweer, had hij 10 gevangenen die hij terugbracht buiten de stad naar gevecht compagnieën. Daarna ging hij weer terug de stad in. Dat herhaalde zich. Hij ontmoette Frits Kuiper, een lange politieman, en nog twee andere mannen die van de verzetsbeweging waren. Leo gaf hen wapens en vertelde hen dat de stad Zwolle vrij was van Duitsers en dat ze mee moesten naar het centrum van de stad om iedereen te vertellen dat de stad vrij was.

Om 9.00 uur ’s ochtends kon Leo Major aan zijn regimentscommandant van het Régiment de la Chaudière melden dat Zwolle vrij was. Om 11.00 uur in de ochtend kwam het officiële bericht dat de stad bevrijd was. Om 13.00 uur luidden de kerkklokken en werd er gefeest.

Bron: Uit het Zwols Historisch Tijdschrift dat in 1995 verscheen.

LÉO MAJOR: THE ONE-EYED GHOST

Er is een documentaire gemaakt over Leo Major. Bekijk de trailer hieronder.

Bron: RTV Oost

Video van de bevrijding in Zwolle 14 april 1945

Toelichting bij de video:
Op 14 april 1945 werd Zwolle bevrijd. In de collectie van Collectie Overijssel bevinden zich diverse filmfragmenten met beelden van deze periode. Een van deze films is gemaakt door de Zwolse arts H.J. van Wiechen.
Samenvatting: Amateurbeelden van de bevrijding van Zwolle op 14 april 1945.
Beschrijving:
– De restanten van een door de terugtrekkende Duitsers in brand gestoken munitieauto op de Burgemeester van Rooijensingel, tegenover de Nieuwe Havenbrug.
– Een door de Duitsers in brand gestoken huis op de Eekwal.
– Het gezin van arts Van Wiechen verlaat het woonhuis in de Nieuwstraat (nr. 55) en loopt over straat. – Mensen verzamelen zich op de Grote Markt, waar de Canadese bevrijders uitbundig worden begroet en Duitse aanwijzingsborden worden vernield.
– Vrouwen met koffers lopen bij een Duitse militair, die door een man in burger en een politieagent wordt opgebracht. – Burgers rijden op militaire voertuigen door de stad.
– Uit het raam van het huis aan de Nieuwstraat hangen een Amerikaanse en een Engelse vlag. – Mannen staan met elkaar te overleggen.
– Een menigte mensen rent van de Grote Markt naar de Sassenstraat en loopt vervolgens weer terug met Canadese soldaten in hun midden.
– Een militaire motorrijder met achterop een passagier rijdt over de Grote Markt, gevolgd door politieagenten op de fiets.
– Meer Canadese soldaten arriveren.
– Een kapotgeschoten kerk en andere verwoestingen, waaronder een ingestorte spoorbrug.
– Meer beelden van de ontvangst van Canadese troepen op de Grote Markt, met onder meer musicerende mannen, Duitse militairen die worden opgebracht en militaire voertuigen.
– Einde

Interview Leo Major | RTV Zwolle FM

Een (al wat ouder) radio-interview met Leo Major, de ‘bevrijder’ van Zwolle. Het interview is voorzien van beelden uit de heugelijke dagen van de bevrijding in 2015 (met dank aan het Collectie Overijsssel).

Intocht van de canadezen

Privé-opnames van de intocht van Canadese troepen tijdens de bevrijding van Zwolle op 14 april 1945. Bron: Collectie Overijssel.