WO2 uitgelicht: Uniformen op het stationsplein
Door: Sjaak Onderdelinden | Collectie Overijssel | MijnStadMijnDorp
Twee keer het Zwolse Stationsplein, twee keer gevuld met uniformen. Zoek de verschillen! De foto waarop gemarcheerd wordt is clandestien: Vanuit het toenmalige Hotel Geitenbeek, broeinest van het verzet, fotografeerde bedrijfsleider Roëll de afmarcherende Duitse troepen bij het afscheid van hun commandant. Dat was in november 1942.
De andere foto is van mei 1940: Gemobiliseerde Nederlandse soldaten treden aan voor transport. De oorlog moest nog beginnen… Twee compleet verschillende gelegenheden, dus twee compleet verschillende stemmingen. De locatie is dezelfde, maar een Duits leger ziet er toch heel anders uit dan een Nederlands.
Nederlandse Soldaten op het Stationsplein te Zwolle in 1940. Bron: Beeldbank Collectie Overijssel
Op de derde foto is in het geheel geen uniform te bespeuren. Het is duidelijk een trouwfoto voor twee stelletjes, maar van bruiloft-vrolijkheid is niets te zien. Nog nooit stonden alle, maar dan ook alle gezichten bij een trouwerij zo ernstig. Het is dan ook een zo geheten mobilisatie-huwelijk, bedoeld om een onverhoopte weduwe niet onverzorgd achter te laten. Een sociale gedachte kan ook buitengewoon cynisch overkomen. Het verklaart in ieder geval de bezorgde gezichten.
Een mobilisatie-huwelijk in 1939. Bron: Beeldbank Collectie Overijssel
Wat de foto niet laat zien: De huwelijksvoltrekking vond plaats te middernacht, en de aansluitende kerkelijke bevestiging moest in de zeer vroege uurtjes van 29 augustus 1939 volgen, er zullen wel militaire en/of juridische redenen voor geweest zijn, maar erg elegant lijkt de regeling niet. Maar toegegeven, slaperig staan de gezichten niet, zorgelijk wel. Begrijpelijk.
De linker bruid heeft kennelijk besloten, dat ze zich de mooiste dag van haar leven niet liet ontnemen, zeker nu trouwdag en huwelijksnacht samenvielen. Maar vrolijk kon ze er toch niet bij kijken, ondanks de geheel complete outfit met bijna overdreven bruidsboeket.
Het andere bruidje heeft er zo te zien nog minder vertrouwen in. Kleding en lichaamstaal maken duidelijk dat ze zich haar trouwdag heel anders voorgesteld had. Voor bloemen was geen enkele reden. De rechter bruidegom gaat ver mee in het protestgedrag, in oogopslag en in aankleding: Zo’n noodhuwelijk was hem geen deftig pak waard, een nette combinatie moest maar genoeg zijn. Met pochet, dat dan weer wel.
De foto vertelt veel, maar natuurlijk lang niet alles. Zo komen we niet te weten, of die noodhuwelijken zinvol geweest zijn. Hebben de bruidegommen, die hier op de drempel van het huwelijk èn van hun mobilisatie staan, de oorlog overleefd?
Dit verhaal is uit de serie WOll uitgelicht van Mijn Stad Mijn Dorp. MijnStadMijnDorp is een project van Collectie Overijssel en is mede mogelijk gemaakt door de provincie Overijssel.
