Het Nederlandse leger trok zich in de vroege ochtend van vrijdag 10 mei 1940 terug op de Gelderse oever van de IJssel nadat bruggen opgeblazen en spoorverbindingen onklaar waren gemaakt. Vol ongeloof keken de Zwollenaren naar de Duitse soldaten die vroeg in de middag de stad binnenreden en –marcheerden. De Tweede Wereldoorlog was begonnen.

In 2024 en 2025 vieren we dat de Tweede Wereldoorlog 80 jaar geleden ten einde kwam. In Nederland kregen we toen onze vrijheid terug, maar op veel plaatsen in de wereld wordt tot op de dag vandaag nog oorlog gevoerd. In een thematische presentatie van de Fundatie Collectie laten we de impact van de Tweede Wereldoorlog op de kunst zien aan de hand van twee aspecten: de vrijheid van kunst en de vrijheid van mensen. De tentoonstelling richt zich enerzijds op de kunstpolitiek van de nazis en anderzijds op het leven van Paul Citroen in de onderduik tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Op donderdag 10 april 2025 om 20.00 uur is het precies tachtig jaar geleden dat verzetsman Philip Pander en negen andere gevangenen door de Duitse Sicherheitsdienst werden opgehaald in het Zwolse Huis van Bewaring om naar de oever van de IJssel te worden gereden voor hun executie. Vier dagen later werd Zwolle bevrijd. Tijdens deze lezing nemen Hans en Onno Blom je mee in de geschiedenis van (groot)vader Jan Blom en diens vriend Philip Pander.

Achter de façades van het straatbeeld van Zwolle, heeft zich tijdens de Tweede Wereldoorlog veel afgespeeld waar nu weinig meer van te zien is. Naarmate de tijd verstrijkt blijft er toch nog steeds nieuwe informatie boven water komen. Het onderzoek naar wat er zich toen heeft afgespeeld is eigenlijk nooit klaar.

Het Zwols Symfonie Orkest geeft op zaterdag 12 april het voorjaarsconcert 2025 in De Fontein in Zwolle. Het orkest werkt samen met dichter Bauke Vermaas in het programma Dichter bij Vrijheid. Op het programma staan vier klassieke topcomposities die invulling geven aan thema’s als strijd, onderdrukking en vrijheid.

Op 12 april 2025 trappen we het bevrijdingsweekend in Zwolle af op het Rodetorenplein met het Festival ‘Plein van de Vrijheid’. Het is dan bijna 80 jaar geleden dat de stad op 14 april werd bevrijd, en dat vieren we met een middag vol muziek, bijzondere ontmoetingen en indrukwekkende ervaringen.

In zijn eentje trok de Canadese soldaat Léo Major in de nacht van 13 op 14 april 1945 Zwolle in voor een verkenning. De volgende dag rolden Canadese pantserwagens de stad in en dansten de Zwollenaren door de stad. We zijn bevrijd! Een nieuwe editie van ‘De Nacht van Leo Major’ met nieuwe verhalen en inzichten.

Deze wedstrijd (PEC Zwolle – FC Twente) wordt gespeeld op zondag 13 april om 14.30 uur in het MAC3PARK stadion.

De Lichte Kwelling Theater speelt in 4 verschillende Zwolse wijken de gratis voorstelling ‘De Nacht van de 13e’ voor ouderen én kinderen van groep 7 en 8. Acteur/theatermakers Peter Vader en Toos Ligtenberg nemen het publiek mee naar de vroege ochtend van 13 april 1945 en de dag en nacht die daarop volgden in een interactieve vertelvoorstelling.

De film WALTRAUD is gebaseerd op het waargebeurde levensverhaal van de Zwolse Waltraud Strelow (1933-2018) die als twaalfjarig meisje aan het eind van de tweede wereldoorlog op de vlucht slaat in een wereld die uit elkaar valt. Wij hebben haar belooft dit verhaal door te geven.

WALTRAUD speelt zich af aan het eind van de WOll. Ongewild is ze kind van de vijand. Fronten wisselen, mensen en groepen staan elkaar naar het leven. Culturen staan lijnrecht tegenover elkaar. Een twaalfjarig meisje probeert zich te redden en in leven te blijven. Ze wordt door Duitsland gesleept, op transport gezet naar Moskou, vlucht uit de trein die haar weg moet brengen en gaat op weg terug langs diezelfde spoorlijn. Ergens daar, aan het einde van de lijn ligt de vrijheid. Of ligt het verder?

Onder leiding van Jeroen Hulshof en op piano Nadine Eman brengt het Groot Mannenkoor Zwolle een prachtig Bevrijdingsconcert ten gehore op de dag dat Zwolle 80 jaar geleden bevrijd werd.

Organisator: Zwolse Theaters

De veelgeprezen toneelbewerking van de bestseller van Harry Mulisch is terug in de theaters! Ook 80 jaar na de bevrijding is De Aanslag een must-see. Een indringend en spannend verhaal over schuld, verantwoordelijkheid en de impact van oorlogsherinneringen.

Dit jaar organiseert Bevrijdingsfestival Overijssel in samenwerking met Provincie Overijssel de Vrijheidstour Overijssel: In Gesprek Over Vrijheid. 

Dit jaar organiseert Bevrijdingsfestival Overijssel in samenwerking met Provincie Overijssel de Vrijheidstour Overijssel: In Gesprek Over Vrijheid. 

Wat gebeurde er na de Tweede Wereldoorlog met Overijsselaars die werden verdacht van collaboratie? Het Centraal Archief van de Bijzondere Rechtspleging (CABR) in Den Haag bevat dossiers van bijna een half miljoen Nederlanders die werden verdacht van samenwerking met de Duitse bezetter. Ook Collectie Overijssel beheert een klein archief van de Bijzondere Rechtspleging.

Dit jaar organiseert Bevrijdingsfestival Overijssel in samenwerking met Provincie Overijssel de Vrijheidstour Overijssel: In Gesprek Over Vrijheid. 

van The Military Orchestra of the Urkainian Ground Forces
Organisator: Zwolse Theaters

Dat vrijheid niet vanzelfsprekend is bewijst de situatie in Oekraïne. Desondanks vieren we 80 jaar vrijheid en juist met een militair Oekraïense top orkest!

Op zondag 4 mei 2025 vindt de jaarlijkse Dodenherdenking in Zwolle plaats bij het monument in het Ter Pelkwijkpark, voorafgegaan door de Stille Omgang.

Theater na de Dam | Zwolse Theaters | April 1945. Overijssel werd bevrijd. Canadese tanks reden door de straten, en mensen stonden met vlaggetjes langs de kant van de weg. Overal werd feest gevierd, maar is dat het enige verhaal wat we over de dag van de bevrijding kunnen vertellen? 

Op 4 mei herdenken we en op 5 mei vieren we onze vrijheid. Bevrijdingsfestival Overijssel trekt ruim 140.000 bezoekers naar Park de Wezenlanden. 

Burgemeester Arnold van Walsum in de meidagen van 1940

Stadsrondleidingen Zwolle neemt u op zaterdag 10 mei graag mee op een heel bijzondere tocht: naar het oude (deel van het) Stadhuis in Zwolle. En dan ook nog eens naar de geschiedenis die zich daar 85 jaar geleden afspeelde. Eén man wordt in het middelpunt gezet: burgemeester Arnoldus van Walsum, die op die dag in 1940 de Duitsers moest ‘ontvangen’ én leiding geven aan het bestuur van de stad.

Jaarlijks worden op 15 augustus in Park Eekhout bij het Indië- en Nieuw-Guinea-monument in Park Eekhout alle burgers en militairen die omkwamen in Oost-Azië in de periode 1941-1962 herdacht.

Gymnasium Celeanum staat op 3 oktober 2025 stil bij de Joodse Zwollenaren die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar een vernietigingskamp werden gedeporteerd. De herdenking gebeurde bij monument de Rozenboom dat in 2015 door de school werd geadopteerd.

Bij het oorlogsmonument in park het Engelse Werk wordt op 3 oktober 2025 een herdenkingsplechtigheid gehouden. In 1944 werden op deze plek zes mensen gefusilleerd.

Bij het oorlogsmonument aan de Haersterveerweg in Zwolle wordt op 13 oktober 2024 een herdenkingsplechtigheid gehouden. In 1944 werden op deze plek zeven mensen gefusilleerd.

Op 13 december 2025 wordt bij het oorlogsmonument Bollebieste aan het Sint Josephplein een herdenkingsbijeenkomst georganiseerd.