Herdenking gevallenen Oost-Azië in Park Eekhout

Op vrijdag 15 augustus 2025 vond in Park Eekhout in Zwolle de jaarlijkse Herdenking gevallenen Oost-Azië plaats bij het Indië- en Nieuw-Guinea-monument. Tijdens deze plechtigheid werden alle burgers en militairen herdacht die in de periode 1941–1962 omkwamen in Oost-Azië.

De plechtigheid bij het Indië- en Nieuw-Guinea-monument werd georganiseerd door de commissie Herdenking 15 augustus Zwolle, onder voorzitterschap van Cathy Folmer. Zij was tevens ceremoniemeester van de plechtigheid. De herdenking startte om 19.20 uur.

Optreden en toespraak Frédérique Spigt
Namens het openbaar bestuur legden loco-burgemeester Michiel van Willigen en de Commissaris van de Koning Andries Heidema een krans bij het monument. Sprekers waren onder andere loco-burgemeester Michiel van Willigen en kolonel H.M. Klein Schaarsberg. Artistiek multitalent Frédérique Spigt sprak en trad op tijdens de herdenking. Koperensemble Excelsior zorgde in samenwerking met Toonkunstkoor Caecilia voor de muzikale ondersteuning. De plechtigheid duurde tot omstreeks 20.30 uur.

Na afloop van de herdenking deelden de aanwezigen iets waardevols met elkaar: een Indische vrijheidsmaaltijd. Een eenvoudige nasi bungkus, geserveerd in bananenblad, zoals die na de bevrijding aan kampoverlevenden werd gegeven – licht, bescheiden, maar vol betekenis. Deze maaltijd symboliseerde de eerste voedzame maaltijd die overlevenden van de kampen na de oorlog kregen. Met deze maaltijd, mogelijk gemaakt door het Vfonds, eerden we niet alleen het verleden, maar ook de kracht en het doorzettingsvermogen van wie het meemaakten. Er waren statafels met thema’s waar bezoekers zich bij konden aansluiten, met elkaar konden praten en samen eten.

Zwolle was bovendien een van de weinige plekken in Nederland waar bezoekers na afloop van de herdenking werden ontvangen met koffie, thee en Indische lekkernijen. De commissie Herdenking 15 augustus Zwolle koesterde deze vorm van gastvrijheid als onderdeel van de herinneringscultuur en het samen herdenken.

Het Indië- en Nieuw-Guinea-monument werd opgericht ter nagedachtenis aan burgers en militairen die de dood vonden door oorlog, bezetting, gevangenschap en terreur in Oost-Azië. Het ging om slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog tijdens de Japanse bezetting (1941-1945), van de Onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië (1945-1949) en van de kwestie Nieuw-Guinea (1949-1962). Voor het hele Koninkrijk der Nederlanden kwam 80 jaar geleden een einde aan de Tweede Wereldoorlog.

Achter ieder jaartal en iedere gebeurtenis schuilen persoonlijke verhalen van verlies en overleving. Het monument in Park Eekhout werd opgericht als tastbare herinnering aan die verhalen. Sinds 1989 organiseerde Zwolle deze herdenking – eerst bij het oorlogsmonument in het Ter Pelkwijkpark, sinds 2002 op deze betekenisvolle plek met een eigen monument voor Nederlands-Indië.

15 augustus 1945 betekende het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog voor het Koninkrijk der Nederlanden. Maar voor velen was het geen bevrijding in vreugde, de bevrijding ging naadloos over in de bersiap, de politionele acties en daarmee de dekolonisatieoorlog. Deze kende verschillende kanten, maar zeker veel slachtoffers en angst. De min of meer gedwongen verhuizing naar Nederland was voor bijna allen ontheemdend. De gevolgen van oorlogen en ontheemding werkten generaties lang door. Daarom herdachten we óók: om te erkennen wat was geleden, om ruimte te geven aan verhalen die lang verzwegen bleven, en om elkaar te vinden in gedeeld verleden, veerkracht én gedeelde hoop.

Meer informatie was te vinden op de website: https://15augustuszwolle.nl en https://www.facebook.com/herdenking15augustusZwolle.